Tin tức
Giữ hồn buôn làng, đánh thức du lịch bản địa Tây Nguyên
Nhiều điểm đến kết nối ẩm thực gắn với tìm hiểu văn hóa truyền thống của đồng bào Ê Đê.
Lớn lên giữa không gian văn hoá đậm đà của buôn Ako Dhong, cô gái Ê Đê H’Zu Ni Niê lựa chọn gắn bó với nghề rang xay cà phê thủ công truyền thống như một cách gìn giữ ký ức, tiếp nối văn hoá dân tộc.
Với H’Zu Ni Niê, cà phê không đơn thuần là một loại thức uống – đó là hơi thở của buôn làng, là mùi khói bếp, tiếng mẹ nhóm lửa buổi sớm và sự ấm áp gắn bó của những buổi sum vầy. Cô học cách rang cà phê bằng bếp củi, đảo tay từng mẻ nhỏ, giữ đúng hương vị mộc mạc và nồng nàn như thuở mẹ cô vẫn pha những ly cà phê đầu ngày cho cả nhà. Với cô, mỗi hạt cà phê đã thấm đẫm tinh hoa của đất trời, chỉ cần giữ nguyên sự tử tế trong cách làm, tự khắc sẽ lan tỏa giá trị.
Tây Nguyên có đủ nền tảng để thế hệ trẻ phát triển từ văn hoá, nông sản cho đến du lịch.
H’Zu Ni Niê tin rằng mảnh đất Tây Nguyên có đủ nền tảng để thế hệ trẻ phát triển – từ văn hoá, nông sản cho đến du lịch. Cô chọn bắt đầu từ những điều nhỏ nhất: một ly cà phê, một buôn làng, một câu chuyện được kể bằng hương vị.
Chiêng – Linh hồn của buôn làng Tây Nguyên
Tại Gia Lai và khắp Tây Nguyên, cồng chiêng không chỉ là nhạc cụ, mà còn là biểu tượng thiêng liêng gắn liền với đời sống cộng đồng. Trong các lễ hội lớn nhỏ của đồng bào Gia Rai, Ba Na… tiếng chiêng luôn vang lên như nhịp đập của buôn làng – từ khi con người chào đời đến lúc trở về với tổ tiên.
Già Rơ Châm Hyai (xã Ia Grai) chia sẻ: “Mỗi mặt chiêng đều có thần linh trú ngụ, chiêng càng cổ, thần lực càng lớn”. Vì vậy, chiêng được xem như báu vật trong nhà – không mua bán, không đổi chác, dù là lúc túng thiếu. Nhiều hộ ở Ia Grai sở hữu hàng chục chiếc chiêng, trong đó có những chiếc trị giá 300-400 triệu đồng. Nhà nào càng nhiều chiêng, càng thể hiện sự giàu có, sung túc.
Tại xã K’bang, đồng bào Ba Na vẫn lưu giữ hơn 690 bộ cồng chiêng. Ông Đinh Jrang – một nghệ nhân gắn bó cả đời với chiêng – từng đổi 10 gùi lúa lấy bộ cồng chiêng đầu tiên từ năm 1975. Hiện ông đang sở hữu 7 bộ chiêng quý và không ngừng vận động dân làng cùng gìn giữ báu vật này.
Không gian cồng chiêng giờ đây không chỉ gói gọn trong lễ hội truyền thống, mà lan tỏa vào đời sống hiện đại. Tại Chư Pưh, nghệ nhân Nay Tek (56 tuổi) là người thổi hồn vào chiêng suốt nhiều thập kỷ. Ông truyền dạy cho thế hệ trẻ – cả nam lẫn nữ – góp phần tạo nên những đội cồng chiêng nữ độc đáo, mang sắc thái mềm mại, duyên dáng giữa nhịp chiêng rộn rã của đại ngàn.
Cồng chiêng là biểu tượng thiêng liêng gắn liền với đời sống cộng đồng.
Tinh thần gìn giữ đó còn được tiếp nối bởi người trẻ như anh Hoàng Duy Cương – chủ quán Plây Cồng Chiêng ở TP Pleiku. Mỗi tối, quán của anh trở thành sân khấu văn hóa đậm bản sắc, nơi nghệ nhân Ja Rai, Ba Na biểu diễn chiêng, múa xoang, tái hiện lễ hội dân gian giữa không gian ẩm thực bản địa. Du khách khắp nơi tìm đến không chỉ để thưởng thức gà nướng, cơm lam, mà còn để lắng nghe thanh âm đại ngàn – thứ âm thanh sâu lắng, huyền diệu, như kết nối đất trời với tâm hồn người.
Ở những buôn làng như Ako Dhong, âm thanh cồng chiêng bất tận giữa đại ngàn hay hương cà phê thủ công mang đậm hơi thở Ê Đê… đang góp phần tạo nên một Tây Nguyên đầy bản sắc – nơi lưu giữ giá trị văn hóa qua mỗi bước chân du khách.
